In mijn zoektocht naar wat de zorg kan leren van andere sectoren, kom ik echt op de mooiste plekken. Zo had ik onlangs een afspraak met Rob Hendriks op zijn kantoor met een fabelachtig uitzicht op Het Rijksmuseum. Hij is IT Director van het beroemde museum in Amsterdam en oprichter van het Rijksmuseum LAB. Een museum waar denk ik elke Nederlander wel eens op bezoek is geweest. Kopstukken als De Nachtwacht van Rembrandt, Het Melkmeisje en De Brieflezende Vrouw van Vermeer schitteren daar in de Eregalerij. Maar daarnaast worden er nog eens 8.000 objecten tentoongesteld in het sprookjesachtige gebouw. Wandelend door de gangen en zalen kun je daar door acht eeuwen Nederlandse geschiedenis heen dwalen. Het aantal tentoongestelde objecten valt echter nog helemaal in het niet bij het totale aantal dat ze in hun bezit hebben, maar liefst 1 miljoen!
Ik heb al eerder geschreven over wat de zorg kan leren van musea naar aanleiding van een bezoek met onze Innovatietrip aan het Groninger Museum. Centraal daarin stond hun samenwerking met zorgorganisaties. In dit artikel wil ik graag inzoomen op hoe innovatie is vormgegeven binnen het Rijksmuseum omdat innovatie voor hen van groot belang is. De bezoekers zijn modern en willen in het museum vermaakt en geïnspireerd worden. Het is dus van groot belang om interessant te blijven en te kunnen concurreren met alle andere aandachtvragers als televisie, streaming diensten en social media.
Innovatie in het Rijksmuseum
Na een grootschalige renovatie die negen jaar in beslag nam, heropende het Rijksmuseum in 2013 haar deuren. Destijds werd Rijksstudio opgezet, vanuit de gedachte dat de verzameling kunstwerken van het museum van iedereen is. Een enorme digitaliseringsslag waarbij toen 125.000 en inmiddels (oktober 2022) 764.708 werken digitaal in hoge resolutie beschikbaar zijn. Deze zijn gratis en grotendeels rechtenvrij toegankelijk en kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt om je eigen kunstwerk van te maken. Mensen kunnen met zelfgekozen afbeeldingen of details een reproductie (laten) maken, een iPadhoes printen, een bank bekleden of een scooter of auto beplakken. Ook kun je met Rijksstudio je eigen persoonlijke expositie samenstellen.
Digitalisering is echter veel breder dan het digitaal beschikbaar stellen van de collectie. Daarom werd in 2019 het Rijksmuseum LAB opgericht om innovatieve ideeën van bezoekers en medewerkers te ontwikkelen waarvan vooraf niet zeker is of ze werken. Een gemêleerd gezelschap met innovatiecoaches, de zakelijk directeur en de IT-directeur toetst alle ingebrachte ideeën en besluit gezamenlijk of het goed genoeg is om een experiment op te starten. Ook wordt gekeken of het wel past in de strategie van het museum. Als dat het geval is worden er mensen en middelen ingezet. Door middel van experimenten wordt vervolgens in het museum getest of de ideeën van meerwaarde zijn. Hiervoor wordt vaak samengewerkt met studenten van universiteiten en hogescholen, bijvoorbeeld in het kader van een afstudeerproject of een afstudeerstage. Daarnaast wordt er samengewerkt met het bedrijfsleven en andere organisaties.
Een voorbeeld van zo’n experiment is het virtueel passen van kleding uit de 17de eeuw. De kleding is natuurlijk te kwetsbaar om door bezoekers te worden aangetrokken maar door een virtuele paskamer kan dat zonder risico’s. Zo zien bezoekers toch hoe zij er in deze prachtige kledij uit zouden hebben gezien.1
Weer een heel ander project was het verrijken van de toiletervaring. Studenten van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht hoorden tijdens onderzoek van bezoekers dat de toiletten behoorlijk in contrast waren met de rest van het gebouw. De steriele witte deuren leken wel op een ziekenhuis(!). Bovendien was niet altijd duidelijk of ze vrij waren. Hierdoor ontstond een idee, geïnspireerd door de bewegende schilderijen uit Harry Potter. Op de deuren werd bij een vrij toilet een lege lijst en bij een bezet toilet een schilderij digitaal op de deur geprojecteerd. Vanaf het toilet kon je vervolgens informatie zien over het betreffende schilderij. Bekijk vooral het filmpje voor een impressie! Helaas bleek dit project toch niet haalbaar in de praktijk en bleef het bij een concept, maar ik vond het té leuk om niet te delen.
Een laatste voorbeeld is de ontwikkeling van een Minecraft wereld in de week van Media Wijsheid van vorig jaar ‘Het Rijksmuseum op Hol’. In deze wereld is de eregalerij nagebouwd. Een aantal figuren uit de schilderijen is tot leven gekomen en verdwenen. De opdracht is om alle figuren te vinden en die naar het juiste schilderij te brengen. Zo kunnen kinderen spelenderwijs kennis maken met de verschillende schilderijen en achter allerlei weetjes komen.
Na het succes van deze Minecraft wereld vanuit het Rijksmuseum LAB, werd er onlangs voor een nieuwe expositie een nieuwe wereld ontworpen: Onderkruipsels. Nu niet meer vanuit het Rijksmuseum LAB, maar na het succes van het eerste experiment gewoon vanuit de reguliere organisatie.
Succesfactor voor het Rijksmuseun LAB is dat de directie ervan overtuigd is dat er geïnnoveerd moet worden. Let wel, het zijn echt niet allemaal succesverhalen. Het voorbeeld van de toiletten illustreert dat een leuk idee niet altijd tot resultaat hoeft te leiden. Belangrijk feit is echter dat het Rijksmuseum LAB op de kaart staat.
Wat kunnen we hier in de zorg nu van leren?
Al vaker zag ik innovatieteams in organisaties met succes opereren. Belangrijke succesfactor is de zichtbaarheid voor de gehele organisatie en de onvoorwaardelijke steun vanuit het bestuur. Een belangrijke les, omdat juist in tijden van arbeidskrapte en toenemende druk de waan van de dag kan gaan overheersen. Het moge duidelijk zijn dat met het integraal zorg akkoord wel degelijk de focus op innovatie moet komen te liggen. Richt dus een innovatieteam op om ideeën van medewerkers en cliënten op te halen en steun en faciliteer dat zoveel mogelijk vanuit het bestuur. Het werkt op heel veel plekken erg goed!
Dank Rob Hendriks, Director IT en oprichter Rijksmuseum LAB, voor het leuke gesprek dat wij hadden!
Ik plaats elke week op woensdag een nieuwe blog. Abonneer op mijn nieuwsbrief om er geen een te missen door hier te klikken.
De andere blogs uit mijn reeks zijn hier te vinden.
Comentarios